Σπύρος Παπαλουκάς · Βασίλης Θεοχαράκης μια μεγάλη έκθεση στην Καλαμάτα

Η πανέμορφη Καλαμάτα μας αυτήν την Κυριακή, 14 Απριλίου,  φιλοξενεί ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός την έκθεση έργων, με θέμα το Άγιον Όρος, δυο σπουδαίων καλλιτεχνών, του Σπύρου Παπαλουκά και του Βασίλη Θεοχαράκη. Λίγο πριν το Πάσχα, και εν μέσω της Σαρακοστής η συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί ένα ιδιαίτερα επίκαιρο καλλιτεχνικό γεγονός, που αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον όταν γίνεται γνωστή η σχέση που συνδέει τους δυο ζωγράφους: πρόκειται για σχέση δασκάλου και μαθητή, αφού ο αείμνηστος Σπύρος Παπαλουκάς, καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, υπήρξε ο αγαπημένος δάσκαλος αλλά και μέντορας του Βασίλη Θεοχαράκη.

Σπύρος Παπαλουκάς, Σκήτη Αγίου Ανδρέα (1932-1935) Λάδι σε μουσαμά

Η έκθεση φιλοξενείται στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας και εγκαινιάζεται από τον δήμαρχο της πόλης, Παναγιώτη Νίκα, ο οποίος μαζί με τον επιμελητή της έκθεσης και διευθυντή εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, Τάκη Μαυρωτά, καθώςκαι τον διευθυντή Εικαστικού Τομέα Δήμου Καλαμάτας, Παναγιώτη Λαμπρινίδη, συνέβαλαν τα μέγιστα  για την πραγματοποίησή της

Σπύρος Παπαλουκάς, Σκήτη Αγίου Ανδρέα (1932-1935), Λάδι σε μουσαμά

Αντιπροσωπευτικοί πίνακες του Σπύρου Παπαλουκά όπως η «Άποψη των Καρυών» και τα κορυφαία του έργα «Αρσανάς Μεγίστης Λαύρας», «Αρσανάς Μονής Παντοκράτορος», «Καυσοκαλίβια, το Κυριακό», «Μονή Διονύσου», «Μονή Παντοκράτορος», «Μονή Σταυρονικίτα», οι μοναδικές εικόνες από την Τράπεζα Μεγίστης Λαύρας, «ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς», «ο Αγιος Εφραίμ ο Σύρος» και «ο Άγιος Ιωαννίκιος» μαζί με τα έργα του μαθητή του Βασίλη Θεοχαράκη, όπως η «Μονή Ιβύρων», «ο Αρσανάς της Μονής Βατοπεδίου», τα μυστηριώδη δάση του, έργα που πρόσφατα παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες μαζί με τη «Μονή της Αγίας Άννα», τη «Μονή Βατοπεδίου» και άλλα παρουσιάζονται στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας.

Σπύρος Παπαλουκάς, Εκκλησία (1923), Λάδι σε χαρτόνι

Ο επιμελητής της έκθεσης και διευθυντής εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, Τάκης Μαυρωτάς, τονίζει για το έργο των δύο δημιουργών: «Η ζωγραφική για τον Παπαλουκά απαιτούσε μια βιωμένη σχέση. Δεν τον ενδιέφερε η στιγμιαία αποτύπωση ενός χώρου-τοπίου, αλλά η βαθύτερη σημειολογική του διάσταση. Τα μοναστήρια και τα τοπία του Αγίου Όρους εμφορούνται από την ανάγκη μιας βαθιάς επικοινωνίας με το θείο. Αυτή την «αγιοσύνη» και γαλήνη συναντάμε και στα τοπία του…. Το Άγιον Όρος τον απασχόλησε και τα επόμενα χρόνια, περίπου από το 1929 έως και το 1935.»

Σπύρος Παπαλουκάς (1924) Λάδι σε χαρτόνι

Ο μεγάλος απών της ελληνικής ζωγραφικής, Γιάννης Τσαρούχης, έχει επισημάνει για το έργο του: «Από όλους τους Έλληνες ζωγράφους της γενιάς του, της γενιάς που αντέδρασε στον εμπρεσιονισμό, ο Σπύρος Παπαλουκάς μένει ο πιο ζωγραφικός. Η ζωγραφικότης, το φυσικό πάθος του ζωγράφου για το χρώμα και το φως, τον έσωσε από τους σκοπέλους του γραφισμού, που πάντα θα συναντήσει ένας ζωγράφος όταν θέλει ν’ αναθέσει στο σχέδιο παραπάνω βάρη απ’ αυτά που μπορεί να σηκώσει το σχέδιο μόνο του. Πίσω από τις χαράξεις του και τις αναλύσεις του, που ήταν περισσότερο ερμητικές και μυστικές παρά ορθολογιστικές, υπήρχε μια ανθρώπινη καρδιά γεμάτη ενθουσιασμό και μια όραση μεστή. Αν σ’ αυτές τις βασικές αρετές του Παπαλουκά προσθέσουμε τη θερμή ευλαβικότητα του χεριού του, θα καταλάβουμε γιατί το έργο του όλο και θα κερδίζει όσο περνά ο καιρός».

Βασίλης Θεοχαράκης, Ιερά Μονή Βατοπαιδίου

Οι ευφάνταστοι πίνακες του Θεοχάρακη από τη Μονή Βατοπεδίου, τη Μονή Ιβήρων, τη Μονή Παντοκράτορος, τη Μονή Μεγίστης Λαύρας, τη Μονή Δοχειαρίου ή τη Σκήτη της Αγίας Άννας μεταξύ των άλλων αποκαλύπτουν την αμεσότητά του, στο να προσεγγίζει με το ζωγραφικό του ιδίωμα αυτή, την ίδια την πνευματικότητα των χώρων – τοπίων του…

Βασίλης Θεοχαράκης, Αρσανάδες Ι.Μονής Βατοπαιδίου (2008), Λάδι σε μουσαμά

Τα μοναστήρια του Αγίου Όρους, μαζί με τα πρόσφατα αδιάβατα «Δάση», αποκαλύπτουν τα προσφιλή θέματα του οραματικού του κόσμου. Εκείνο που ενδιαφέρει περισσότερο τον Θεοχαράκη είναι η ποιητική απόδοση του χώρου-τοπίου παρά η αυστηρή του αποτύπωση, δίνοντας έμφαση στην ποιητική και πολλές φορές μυστηριακή τους υπόσταση. Γνωρίζει σε βάθος ότι δεν κάνει το θέμα τη ζωγραφική, αλλά η ζωγραφική το θέμα. Έτσι, περίπου πενήντα χρόνια επιστρέφει συνεχώς στην Αθωνική Πολιτεία, θαρρείς σαν να έχει κατακτήσει έναν ατέρμονο διάλογο.»

Βασίλης Θεοχαράκης, Λάδι σε μουσαμά

Ο Σπύρος Παπαλουκάς γεννήθηκε το 1892 στη Δεσφίνα Παρνασσίδας. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και κατά τη διάρκεια των σπουδών του κέρδισε επτά πρώτα βραβεία. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, στις Σχολές Grande Chaumière και École Julian. Το 1921-22 πήρε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία ως πολεμικός ζωγράφος. Πραγματοποίησε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Το 1956 Εκλέχθηκε καθηγητής του εργαστηρίου ζωγραφικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Το 1957 άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 65 ετών.

Ο Σπύρος Παπαλουκάς

Το 2007 το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη οργάνωσε μεγάλη αναδρομική του έκθεση στην Αθήνα και στη συνέχεια το 2008 στο Σισμανόγλειο Μέγαρο Κωνσταντινούπολης και στο Κέντρο Πολιτισμού Δήμου Θεσσαλονίκης, το 2010 στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα και το 2012 στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανιών, ενώ, παράλληλα, δύο ακόμα εκθέσεις  έχουν πραγματοποιηθεί στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, το 2009 με τίτλο «Σπύρος Παπαλουκάς: Αγιογραφίες, Σχέδια, Μακέτες» και το 2016 με τίτλο «Σπύρος Παπαλουκάς. SYNOPSIS».

Σπύρος Παπαλουκάς, αυτοπροσωπογραφία (1922), Λάδι σε χαρτόνι

Ο Βασίλης Θεοχαράκης γεννήθηκε στον Πειραιά. Παράλληλα με τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου και αποφοίτησε το 1957, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής κοντά στον σπουδαίο ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά, καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Ο Θεοχαράκης παρουσίασε έργα του για πρώτη φορά το 1957, στο Διεθνές Φεστιβάλ Νέων στη Μόσχα, καθώς και στην 5η Πανελλήνια Έκθεση Ζωγραφικής στο Ζάππειο Μέγαρο.

Ο Βασίλης Θεοχαράκης

Έχει πραγματοποιήσει πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επίσης, έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Έργα του βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα (Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Μουσείο Βορρέ, Πινακοθήκη Πιερίδη, Πινακοθήκη Ρόδου, Πινακοθήκη Κυκλάδων, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Υπουργείο Πολιτισμού, Υπουργείο Εξωτερικών, Εθνική Τράπεζα, Εμπορική Τράπεζα και Alpha Bank) και στο εξωτερικό.Το ζωγραφικό έργο του έχει επανειλημμένα αποσπάσει τις ευμενέστερες κριτικές τεχνοκριτικών και ιστορικών της τέχνης.

Βασίλης Θεοχαράκης, μνήμες από την Αγία Άννα (1996)

Ζει και ζωγραφίζει στην Αθήνα και είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας.Έχει τιμηθεί από τη Γαλλική Κυβέρνηση με τη διάκριση του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής, έχει ανακηρυχθεί Μέγας Χαρτουλάριος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και έχει λάβει το βραβείο Order of the Rising Sun with Neck Ribbon από τον Αυτοκράτορα της Ιαπωνίας. Το 2007 ίδρυσε το κοινωφελές Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη, το οποίο στεγάζεται στο πολυώροφο κτίριο της οδού Βασιλίσσης Σοφίας 9, στην Αθήνα.

Με την ευκαιρία της έκθεσης κυκλοφορεί πολύπτυχο με χαιρετισμούς του δημάρχου Καλαμάτας, Παναγιώτη Νίκα, του διευθυντή Εικαστικού Τομέα Δήμου Καλαμάτας, Παναγιώτη Λαμπρινίδη και του διευθυντή Εικαστικού Προγράμματος Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, Τάκη Μαυρωτά.

Διάρκεια έκθεσης: 14 Απριλίου 2019 – 2 Μαΐου 2019 Επιμέλεια έκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς